বিশ্বৰ মাত্ৰ তিনিখন দেশ- আমেৰিকা, ৰাছিয়া আৰু চীনৰ মহাকাশত তেওঁলোকৰ দুখন মহাকাশযান বা উপগ্ৰহ ডক কৰাৰ ক্ষমতা আছে । এতিয়া ২০২৪ চনৰ অন্তিম অভিযানৰ জৰিয়তে ভাৰতS শীঘ্ৰেই এই সামৰ্থ্য অৰ্জন কৰা চতুৰ্থখন দেশ হ’বলৈ গৈ আছে । স্পেডেক্স(SpaDex) নামৰ ইছৰোৰ অভিযান ৩০ ডিচেম্বৰত আৰম্ভ কৰা হ’ব । স্পেডেক্সৰ অৰ্থ হৈছে স্পেচ ডকিং পৰীক্ষা ।
মহাকাশত ডকিং কি ?
শ্ৰীহৰিকোটাৰ সতীশ ধাৱান মহাকাশ কেন্দ্ৰৰ পৰা PSLV-C60 ৰ জৰিয়তে উৎক্ষেপণ কৰা হ’ব এই অভিযান । ইছৰোৰ মতে, স্পেডেক্স মিছন হৈছে পি এছ এল ভিৰ পৰা উৎক্ষেপণ কৰা দুখন সৰু মহাকাশযান ব্যৱহাৰ কৰি মহাকাশত ডকিং প্ৰদৰ্শনৰ বাবে ব্যয়বহুল প্ৰযুক্তি প্ৰদৰ্শন অভিযান । চন্দ্ৰত ভাৰতীয়ক অৱতৰণ কৰা, চন্দ্ৰৰ পৰা ভাৰতলৈ নমুনা ঘূৰাই অনা, ভাৰতীয় মহাকাশ কেন্দ্ৰ নিৰ্মাণ আৰু পৰিচালনা আদি অভিলাষী মহাকাশ অভিযানৰ বাবে এইটো অতি প্ৰয়োজনীয় প্ৰযুক্তি ।
এই মিছন কি ?
মহাকাশত ডকিং প্ৰযুক্তি অতি প্ৰয়োজনীয় যেতিয়া অংশীদাৰী অভিযানৰ লক্ষ্যত উপনীত হ’বলৈ একাধিক ৰকেট উৎক্ষেপণৰ প্ৰয়োজন হয় । ইছৰোৰ মতে, স্পেডেক্স অভিযানত দুখন সৰু মহাকাশযান (প্ৰত্যেকৰে ওজন প্ৰায় ২২০ কিলোগ্ৰাম) আছে যিবোৰ পি এছ এল ভি-চি৬০য়ে স্বতন্ত্ৰভাৱে আৰু একেলগে ৫৫ ডিগ্ৰী অৱস্থাত ৪৭০ কিলোমিটাৰ বৃত্তাকাৰ কক্ষপথত উৎক্ষেপণ কৰিব, যাৰ স্থানীয় সময় চক্ৰ ৬৬ দিন ।
মহাকাশ ডকিং পৰীক্ষা প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ মিছন-
এই অভিযানৰ জৰিয়তে ভাৰতে মহাকাশ ডকিং প্ৰযুক্তি থকা বিশ্বৰ চতুৰ্থখন দেশ হিচাপে পৰিগণিত হ’বলৈ সাজু হৈছে । ৯ ডিচেম্বৰত পি এছ এল ভি-চি৫৯/প্ৰ’বাছ-৩ অভিযানৰ সফল উৎক্ষেপণৰ পিছত ইছৰোৰ অধ্যক্ষ তথা মহাকাশ বিভাগৰ সচিব এছ সোমনাথে কয় যে ডিচেম্বৰ মাহতে পি এছ এল ভি-চি৬০ উৎক্ষেপণৰ লগে লগে একেধৰণৰ অভিযান আহি আছে । সোমনাথে কয়, ‘এইটোৱে (PSLV-C60 mission) SPADEX নামৰ মহাকাশ ডকিং পৰীক্ষা এটা প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ ওলাইছে । ৰকেটখন এতিয়া সাজু হৈছে আৰু আমি উৎক্ষেপণৰ বাবে যোৱা চূড়ান্ত পৰ্যায়ৰ কাৰ্য্যকলাপৰ বাবে সাজু হৈছো ।’
