নালন্দা কেৱল ঐতিহাসিক স্থানেই নহয়, প্ৰাচীন কালত ই শিক্ষাৰ এক প্ৰধান কেন্দ্ৰও আছিল । বহু বৌদ্ধ শাসক আৰু পণ্ডিতৰ পৃষ্ঠপোষকতাত এই ঠাইখন বিকশিত হৈছিল । আজিও ইয়াৰ ধ্বংসাৱশেষ আৰু কীৰ্তিচিহ্নসমূহে প্ৰাচীন ভাৰতীয় সভ্যতা আৰু সংস্কৃতিৰ আভাস দিয়ে । যদি আপুনি ইতিহাসৰ প্ৰতি আগ্ৰহী তেন্তে নালন্দাৰ এই ঠাইবোৰে আপোনাক অতীতৰ গৌৰৱময় যুগলৈ লৈ যাব । বিশেষকৈ ইতিহাসৰ প্ৰতি আগ্ৰহী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে নিশ্চিতভাৱে এই ঠাইসমূহ অন্বেষণ কৰিব পাৰে…
নালান্দা প্ৰত্নতাত্ত্বিক সংগ্ৰহালয়-
১৯১৭ চনত স্থাপিত এই সংগ্ৰহালয়ত নালন্দা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অৱশিষ্টৰ সৈতে জড়িত বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ শিল্পকৰ্ম আছে । ইয়াত বুদ্ধ আৰু বোধিসত্ত্বৰ প্ৰাচীন মূৰ্তি, মুদ্ৰা, মৃৎশিল্প আৰু শিলালিপি দেখা যায়, যিবোৰে নালন্দাৰ গৌৰৱময় ঐতিহ্যক প্ৰতিফলিত কৰে ।
নালন্দা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ধ্বংসাৱশেষ-
বিশ্বৰ অন্যতম পুৰণি আৱাসিক বিশ্ববিদ্যালয় হিচাপে গণ্য কৰা নালন্দা বিশ্ববিদ্যালয় আজিও ইয়াৰ ধ্বংসাৱশেষৰ ৰূপত বিদ্যমান । ইয়াত আপুনি স্তুপ, মন্দিৰ, হোষ্টেল, ধ্যান কক্ষ আৰু শ্ৰেণীকোঠাৰ অৱশিষ্ট দেখা পাব । ৫ম শতিকাত স্থাপিত এই বিশ্ববিদ্যালয়খনে সমগ্ৰ এছিয়াৰ পণ্ডিত আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক আকৰ্ষণ কৰিছিল ।
নৱ নালন্দা মহাবিহাৰ: বৌদ্ধ শিক্ষাৰ নতুন কেন্দ্ৰ
যদি আপুনি বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু প্ৰাচীন শিক্ষা ব্যৱস্থাৰ বিষয়ে জানিব বিচাৰে তেন্তে নিশ্চিতভাৱে নৱ নালন্দা মহাবিহাৰলৈ যাওক । ১৯৫১ চনত স্থাপিত এই প্ৰতিষ্ঠানটো পালি লিপি আৰু বৌদ্ধ ধৰ্মৰ অধ্যয়নৰ বাবে বিখ্যাত । ইয়াত এটা বিশাল পুথিভঁৰালো আছে, য’ত বৌদ্ধ গ্ৰন্থ আৰু বিৰল পাণ্ডুলিপিৰ সংকলন আছে ।
সূৰ্য্য মন্দিৰঃ হিন্দু-বৌদ্ধ সংস্কৃতিৰ সংগম
নালন্দাৰ অন্যতম ঐতিহাসিক স্থান সূৰ্য্য মন্দিৰ সূৰ্য্য দেৱতাৰ নামত উৎসৰ্গিত । এই মন্দিৰত বৌদ্ধ আৰু হিন্দু দেৱ-দেৱীৰ মূৰ্তি স্থাপন কৰা হৈছে । প্ৰতি বছৰে ইয়াত এক বৃহৎ ছঠ পূজাৰ আয়োজন কৰা হয়, যি অতি ভক্তিৰে উদযাপন কৰা হয় । মন্দিৰৰ খোদিত আৰু ভাস্কৰ্য্যৰ সৌন্দৰ্য্যই ইয়াক অধিক বিশেষ কৰি তুলিছে ।
