প্ৰতি বছৰে ১৬ ডিচেম্বৰ দিনটো ভাৰতত বিজয় দিৱস হিচাবে পালন কৰা হয় । কাৰণ ১৯৭১ চনৰ আজিৰ দিনটোতে পাকিস্তানৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত ভাৰতে এক ঐতিহাসিক বিজয় অৰ্জন কৰিছিল । এই বিজয়ৰ বাবেই বাংলাদেশে নিজৰ অস্তিত্ব লাভ কৰিলে । কেইবাদিনো চলা এই যুদ্ধত ভাৰতীয় সশস্ত্ৰ বাহিনীৰ জোৱান আৰু বাংলাদেশ মুক্তি বাহিনীৰ সদস্যই প্ৰাণ আহুতি দিছিল, সেইবাবেই এই যুদ্ধৰ বিজয় ভাৰতৰ সপক্ষে আছিল । এই যুদ্ধত প্ৰাণ আহুতি দিয়া সেই বীৰ জোৱান আৰু সাধাৰণ নাগৰিকক প্ৰতি শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জনাই ১৬ ডিচেম্বৰ দিনটো বিজয় দিৱস হিচাবে পালন কৰা হয় ।
এনেকৈ আৰম্ভ হৈছিল যুদ্ধ-
বিভাজনৰ পিছত বৰ্তমান বাংলাদেশ নামেৰে জনাজাত পাকিস্তানৰ পূব অংশত সাংস্কৃতিক আৰু ৰাজনৈতিক বৈষম্যৰ বাবে উত্তেজনা বৃদ্ধি পায় । পাকিস্তানে পূব অংশত গণহত্যা, ধৰ্ষণ আৰু মানৱ অধিকাৰ উলংঘাৰ সকলো সীমা অতিক্ৰম কৰিছিল । ইয়াৰ বাবেই ১৯৭১ চনৰ ২৬ মাৰ্চত প্ৰথমবাৰৰ বাবে তাত থকা জনসাধাৰণে স্বাধীনতাৰ দাবী উত্থাপন কৰিছিল যদিও পাকিস্তানে ইয়াৰ ওপৰত দমনমূলক নীতি গ্ৰহণ কৰিছিল । এনে পৰিস্থিতিত মানৱতাৰ স্বাৰ্থত ভাৰতে বাংলাদেশৰ স্বাধীনতা সংগ্ৰামক সমৰ্থন কৰিছিল, যিটো পাকিস্তানৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধলৈ পৰিণত হৈছিল ।
১৯৭১ চনৰ ৩ ডিচেম্বৰত ভাৰত–পাকিস্তান যুদ্ধ আৰম্ভ হৈছিল আৰু ই ১৩ দিন ধৰি চলিছিল । ১৯৭১ চনৰ ১৬ ডিচেম্বৰত পাকিস্তানী সেনাই ঢাকাত ভাৰতীয় সেনা আৰু বাংলাদেশী মুক্তি বাহিনীৰ হাতত আত্মসমৰ্পণ কৰে । এই যুদ্ধৰ শেষত প্ৰায় ৯৩,০০০ পাকিস্তানী সৈন্যই আত্মসমৰ্পণ কৰে, যিটো ইতিহাসৰ যিকোনো যুদ্ধৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ আত্মসমৰ্পণ বুলি গণ্য কৰা হয় ।
১৬ ডিচেম্বৰৰ সন্ধিয়া জেনেৰেল নিয়াজীয়ে আত্মসমৰ্পণৰ কাগজত স্বাক্ষৰ কৰে । যেতিয়া নিয়াজীয়ে আত্মসমৰ্পণৰ নথি-পত্ৰত চহী কৰে, তেতিয়া তেওঁ নিজৰ ৰিভলভাৰটো জেনেৰেল অৰোৰাক গতাই দিয়ে । এই সময়ছোৱাত নিয়াজীৰ চকুত চকুলো ওলাই আহিছিল ।
ভাৰতৰ ভূমিকা কি আছিল ?
এই যুদ্ধৰ পিছত ভাৰতে কেৱল বাংলাদেশক সামৰিক সাহায্য প্ৰদান কৰাই নহয় পাকিস্তান সেনাই সংঘটিত কৰা হিংসাত্মক পৰিস্থিতিৰ পৰা পলায়ন কৰা লাখ লাখ শৰণাৰ্থীকো আশ্ৰয় প্ৰদান কৰিছিল । প্ৰধানমন্ত্ৰী ইন্দিৰা গান্ধীৰ নেতৃত্বত ভাৰতে নিৰ্ণায়ক ভূমিকা পালন কৰিছিল ।
এনে পৰিস্থিতিত ১৬ ডিচেম্বৰৰ দিনটো ভাৰতৰ সামৰিক শক্তি আৰু কূটনৈতিক নেতৃত্বৰ প্ৰতীক । এই যুদ্ধত প্ৰাণ আহুতি দিয়া বীৰ জোৱান আৰু অসামৰিক লোকলৈ শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জনাই পালন কৰা হয় এই দিৱস । আজিৰ দিনটোত ভাৰতৰ সামৰিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহত পেৰেড আৰু শ্ৰদ্ধাঞ্জলি অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰা হয় আৰু জোৱানসকলৰ অদম্য সাহসক চেলুট দিয়া হয় ।
