প্ৰতি বছৰৰ দৰে এইবাৰো ফেব্ৰুৱাৰী মাহত বাজেট দাখিল কৰা হ’ব । এই বাজেটৰ বাবে সকলোৱে আগ্ৰহেৰে অপেক্ষা কৰি আছে কাৰণ তেওঁলোকে জানিব বিচাৰে বিত্তমন্ত্ৰীৰ বাকচৰ পৰা কোনটো শ্ৰেণীৰ বাবে কি ওলাব । কিন্তু বাজেটৰ প্ৰকৃত অৰ্থ কি জানেনে ? বাজেট শব্দটো ক’ৰ পৰা আহিছে আৰু বাজেটক কিয় বাজেট বুলি কোৱা হয় ? আহক, বাজেটৰ আঁৰৰ ইতিহাস কি জানোঁ ।
বাজেট শব্দৰ অৰ্থ কি ?
বাজেট হৈছে লেটিন শব্দ বুলগা (bulga )ৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা এটা জনপ্ৰিয় শব্দ । পিছলৈ এই বুলগা বেগুৱেট হৈ পৰিল আৰু তাৰ পিছত এইটো বেগেট হৈ পৰিল । ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল চামৰাৰ ব্ৰিফকেছ যিটো সৰু আকাৰৰ । পূৰ্বে ব্ৰীফকেছৰ ৰং বাদামী আছিল যদিও এতিয়া ইয়াৰ পৰিৱৰ্তন হৈছে । স্বাধীনতাৰ পিছৰে পৰা ভাৰতৰ বিত্তমন্ত্ৰীয়ে বাজেট সম্পৰ্কীয় কাগজ-পত্ৰ চামৰাৰ ব্ৰীফকেচত সদনত বাজেট দাখিল কৰিবলৈ আহিছিল । কিন্তু ইয়াৰ পূৰ্বে বিত্তমন্ত্ৰীয়ে আন সহকৰ্মীসকলৰ সৈতে ফটোশ্বুট কৰিছিল । এই পৰম্পৰা ব্ৰিটিছ যুগৰ পৰাই চলি আহিছে ।
সাংবিধানিক দস্তাবেজত বাজেটৰ কোনো উল্লেখ নাই-
বাজেট দাখিল কৰাৰ পৰম্পৰা ব্ৰিটিছ যুগৰ পৰাই আৰম্ভ হৈছে । একে সময়তে যদি ভাৰতীয় সংবিধানৰ কথা কওঁ তেন্তে তাত বাজেটৰ কোনো উল্লেখ নাই, কাৰণ ই বৃটিছ শাসনৰ পৰম্পৰা আছিল । এই কাৰণে ইয়াক সংবিধানত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হোৱা নাছিল ।
বাজেটৰ ইতিহাস-
ভাৰতত বাজেট বহু পূৰ্বেই আৰম্ভ হৈছিল যদিও ভাৰতৰ প্ৰথম বাজেট ১৮৬০ চনত স্কটিছ অৰ্থনীতিবিদ জেমছ উইলছনে দাখিল কৰিছিল । কিন্তু স্বাধীন ভাৰতৰ প্ৰথম বাজেট ১৯৪৭ চনৰ ২৬ নৱেম্বৰত আৰ কে শনমুখম চেট্টীয়ে দাখিল কৰিছিল । ইয়াৰ পিছত স্বাধীন ভাৰতত বাজেট দাখিল আৰম্ভ হয় । ২০০১ চনৰ পূৰ্বে ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ শেষৰ দিনটোত সন্ধিয়া ৫ বজাত বাজেট দাখিল কৰা হৈছিল যদিও ২০০১ চনত বিত্তমন্ত্ৰী যশৱন্ত সিনহাই সময় সলনি কৰিছিল । বাজেটৰ সময় সলনি কৰি পুৱা ১১ বজা কৰিছিল তেওঁ । এই পৰিৱৰ্তনে প্ৰক্ৰিয়াটোক অধিক কাৰ্যক্ষম কৰি তোলাত সহায় কৰিছিল ।
