বুধবাৰে সংসদত ভাষণ দি থকাৰ সময়ত আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড’নাল্ড ট্ৰাম্পে ভাৰতৰ ওপৰত শুল্ক আৰোপ কৰাৰ বিষয়ে এক মন্তব্য কৰে । ভাষণত দুবাৰকৈ ভাৰতৰ কথা উল্লেখ কৰি তেওঁ কয় যে চীন, মেক্সিকো আৰু কানাডাৰ লগতে ভাৰতেও আমেৰিকাৰ ওপৰত গধুৰ শুল্ক আৰোপ কৰে, যিটো সঠিক নহয় । ট্ৰাম্পে আনুষ্ঠানিকভাৱে এই শুল্ক কাৰ্যকৰী হোৱাৰ তাৰিখো নিৰ্ধাৰণ কৰিছে, যিটো হ’ল ২০২৫ চনৰ ২ এপ্ৰিল । গতিকে সমগ্ৰ বিশ্বতে আলোড়নৰ সৃষ্টি কৰা এই Reciprocal Tariff অথবা পাৰস্পৰিক শুল্ক কি জানো আহক ।
ট্ৰাম্পে কয়- ‘ভাৰতে ১০০% শুল্ক আৰোপ কৰে…’
উল্লেখ্য যে দুবাৰকৈ ভাৰতৰ নাম লোৱাৰ সময়ত ড’নাল্ড ট্ৰাম্পে কয় যে ভাৰতে আমাৰ ওপৰত ১০০ শতাংশ শুল্ক আৰোপ কৰে । এইটো একেবাৰে সঠিক নহয় । আনুষ্ঠানিকভাৱে শুল্ক যুদ্ধ ঘোষণা কৰাৰ সময়ত তেওঁ কয় যে এতিয়া যিকোনো দেশেই যিয়ে আমেৰিকাৰ ওপৰত শুল্ক আৰোপ কৰিব তেওঁলোকৰ ওপৰত শুল্ক আৰোপ কৰা হ’ব ।
ট্ৰাম্পে আমেৰিকাৰ ওপৰত শুল্ক আৰোপ কৰা কিছুমান দেশৰ নামো তালিকাভুক্ত কৰি কয় যে গড়ে ইউৰোপীয় সংঘ, চীন, ব্ৰাজিল, ভাৰত, মেক্সিকো আৰু কানাডাই আমাৰ ওপৰত শুল্ক আৰোপ কৰে । এইবোৰৰ কথা শুনিছেনে ? আৰু আন অগণন দেশে আমাৰ পৰা আমি লোৱাতকৈ বহু বেছি শুল্ক লয় । এয়া বহুত অন্যায় ।
২ এপ্ৰিলৰ পৰা কাৰ্যকৰী হ’ব পাৰস্পৰিক শুল্ক-
ড’নাল্ড ট্ৰাম্পে কয় যে ২ এপ্ৰিলৰ পৰা আমেৰিকাই আমেৰিকাৰ ওপৰত শুল্ক আৰোপ কৰা দেশসমূহৰ ওপৰতো একে শুল্ক আৰোপ কৰিব, তাতকৈ বেছি নহয় আৰু কম নহয় । আমেৰিকাৰ কংগ্ৰেছত দিয়া ভাষণত তেওঁ এইটোও কয় যে আমাৰ পৰিকল্পনা আছিল ১ এপ্ৰিলত পাৰস্পৰিক শুল্ক কাৰ্যকৰী কৰা, কিন্তু মই নিবিচাৰো যে ইয়াক এপ্ৰিল ফুল দিৱসৰ সৈতে জড়িত কৰা হওক ।
ট্ৰাম্পে কয় যে যদি আপুনি আপোনাৰ সামগ্ৰী আমেৰিকাত নিৰ্মাণ নকৰে তেন্তে আপুনি শুল্ক দিব লাগিব, আৰু কিছুমান ক্ষেত্ৰত অতি বৃহৎ শুল্ক আৰোপ কৰা হ’ব । আন দেশবোৰে দশক দশক ধৰি আমাৰ বিৰুদ্ধে শুল্ক ব্যৱহাৰ কৰি আহিছে আৰু এতিয়া আমাৰ পাল । ইয়াৰ লগতে ট্ৰাম্পে কঠোৰতা প্ৰদৰ্শন কৰি কয় যে যদি এই দেশসমূহে আমাক তেওঁলোকৰ বজাৰৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিবলৈ অ-মুদ্ৰা শুল্ক আৰোপ কৰে, তেন্তে আমিও তেওঁলোকক আমাৰ বজাৰৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিবলৈ একে কাম কৰিম । আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকীৰ মতে এই পদক্ষেপে আমেৰিকাক কোটি কোটি ডলাৰ উৎপাদন কৰাত সহায় কৰিব আৰু লগতে নিয়োগ বৃদ্ধি কৰিব ।
এই পাৰস্পৰিক শুল্ক কি ?
বিশ্ব বাণিজ্য যুদ্ধৰ মাজতে ট্ৰাম্পে ইমান জোৰ দি থকা পাৰস্পৰিক শুল্ক কি ? টেৰিফ বা শুল্ক হৈছে সেই কৰবোৰক দিয়া নাম যিটো এখন দেশে আন এখন দেশৰ পৰা আমদানি কৰা সামগ্ৰীৰ ওপৰত আৰোপ কৰে । অৰ্থাৎ এখন দেশে আমেৰিকাৰ সামগ্ৰীৰ ওপৰত যি শুল্ক আৰোপ নকৰক কিয়, আমেৰিকাইও সেই দেশৰ সামগ্ৰীৰ ওপৰত একে শুল্ক আৰোপ কৰিব । ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনৰ প্ৰচাৰৰ সময়ত ট্ৰাম্পে পাৰস্পৰিক শুল্কৰ বিষয়ে কৈছিল ।
পাৰস্পৰিক শুল্ক মানে যেতিয়া এখন দেশে আন এখন দেশৰ পৰা আমদানি কৰা সামগ্ৰীৰ ওপৰত শুল্ক (আমদানি শুল্ক) আৰোপ কৰে, আনখন দেশেও সেই দেশৰ সামগ্ৰীৰ ওপৰত একে অনুপাতত শুল্ক আৰোপ কৰে । সহজ ভাষাত ক’বলৈ গ’লে ইয়াক ‘টিট ফৰ টেট’ নীতি বুলি ক’ব পাৰি । উদাহৰণস্বৰূপে, যদি কোনো দেশে আমেৰিকাৰ সামগ্ৰীৰ ওপৰত ১০ শতাংশ আমদানি শুল্ক আৰোপ কৰে, তেন্তে সেই দেশৰ পৰা অহা সামগ্ৰীৰ ওপৰতো আমেৰিকাই ১০ শতাংশ শুল্ক আৰোপ কৰিব ।
শুল্কৰ জৰিয়তেহে চৰকাৰৰ আয় বৃদ্ধি পায় আৰু ইয়াৰ জৰিয়তে ঘৰুৱা উৎপাদনৰো প্ৰসাৰ ঘটে । বাণিজ্যত সমতাৰ লক্ষ্যৰে পাৰস্পৰিক শুল্ক ৰূপায়ণ কৰা হয় যদিও ইয়াৰ অসুবিধাও আছে, যিয়ে অৰ্থনীতিক প্ৰত্যক্ষভাৱে লক্ষ্য কৰি ল’ব পাৰে । আচলতে পাৰস্পৰিক শুল্কৰ প্ৰভাৱ আমদানিকৃত সামগ্ৰীৰ ওপৰত মুদ্ৰাস্ফীতিৰ ৰূপত দেখা যায় আৰু ইয়াৰ অধীনত সামৰি লোৱা দেশসমূহৰ পাৰস্পৰিক বাণিজ্যিক সম্পৰ্কতো দেখা যায় ।